TEKNOFEST’in açılışı için gelen Nobel Ödüllü Türk Bilim İnsanı Prof. Dr. Aziz Sancar, Türkiye’nin bilimdeki gelişimiyle ilgili Sözcü’den Sultan Uçar’a konuştu. “Bilimin Türklere Katkıları’ adlı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve bilim insanlarına yaptığı özel sunumun detaylarını da anlatan Sancar, bilim-politika-din üçgenine dikkat çekti.
“TÜRKİYE’DE ÇOK CİDDİ BİR SORUN”
Bilim İnsanı Prof. Dr. Aziz Sancar sözlerini şöyle sürdürdü: “Bilime politika ve din karıştırmayacaksınız. Bu, Türkiye’de çok ciddi bir sorundur. Bunu izah etmeye gerek yoktur. Bunu herkes biliyor. Bu sorun oldukça, biz doğru düzgün bilim yapamayız. Bunun öbür tarafı da var. Bilim adamları da din ve politikaya karışmayacak.”
“BIRAKIN BU İŞLERİ KARDEŞİM”
“Müslümanım dediğimde, ‘Bilim adamı nasıl Müslüman olur?’ diye bakılıyor. Türkler artık kafalarını kullansın. Bir çok bilimsel kuruluşlar var. Oralara, ‘Ben Allah’a inanıyorum’ diyeni eşikten sokmazlar. ‘Gavurmuş, dine inanıyormuş, inanmıyormuş.’ Bırakın bu işleri kardeşim. Eğer doğru dürüst bilim yapıyorsa, bırak bilimini yapsın.”
“TORPİLLE İLERLEYEMEYİZ”
“Politikacılar bilimin dışında kalsın, bilim insanları da politikaya karışmasın. Liyakata bağlı bilimsel destekleme yapılsın. Bilimsel desteklemeler, laboratuvar imkanları, iş imkanları, profesörlük unvanları vermek gibi işlerde, ‘akrabaymış, bir tanıdığın oğluymuş kızıymış gibi işleri bıraksınlar.”
“LİYAKATE SAYGI DUYUN”
“Beni bile, ‘Bir tanıdığın oğlu, kızı torpil yap’ diye arıyorlar. Bu devam ettikçe biz ilerleyemeyiz. Torpilsiz yani liyakate dayanan bilim olmadıkça Türkiye asla ilerleyemez. Liyakati çok büyük harflerle yazmalıyız. Liyakata dayanan bilim adamına saygı duyulmalı. Bilinçli ve çok güzel çalışıp üreten bilim insanları rahat bırakılmalı. ‘Yok sen kanseri tedavi et. Yok sen Covid’e çare bul’ diye de zorlamayın.”
“EĞİTİME EŞİT ERİŞİLEMİYOR”
“Türklerin bilimde söz sahibi olması için ne yapılması gerekiyor?” sorumuzu Sancar, “Bilimle uğraşmak demek bilim insanı yetiştirmek demek değildir. Birincisi, temel bilimlere eğitimde öncelik verilmeli. İkincisi de kız ve erkek çocuklara eğitim alma ve bilimde fırsat eşitliği sağlanmalı. Türkiye’de şu anda kız ve erkek çocukları eğitime eşit erişemiyor” diye cevapladı.
“DOĞU’DAKİ KIZLARA HAKSIZLIK”
“Özellikle de bizim Doğu’da okula giden çocukların yüzde 90’ı erkek çocukları. Anne babalara da sesleniyorum; Kızlarınıza haksızlık etmeyin. Yüreğinizde memleket sevgisi varsa, bunu kızlarınıza yapamazsınız. Okula gönderilmeyen, çok çok başarılı kızlarımız var. Ben lisede okurken, rekabet ettiğim tek kişi, okul birincisi olan bir kızdı. Türkiye’de sonra çok büyük bir insan oldu.”
“BULUŞ İÇİN ZEKA YETMEZ”
“Çocuklara çok erken yaşlarda deney yaptırılmalı. Ne kadar teorik olursa olsun, pratik yoksa bilimsel buluş yoktur. Ben çok çektim. Eğer çok erken yaşlarda ilkokulda bile çok basit deneyler yapılırsa, çocuklar el alışkanlığı kazanır. Çünkü bilim elle yapılır, makine ile yapılmaz. İstediğin kadar zeki ol veya orijinal fikirlerin olsun onları deneyeceksin. Zeka tek başına buluş için yetmez.”
“BİLİMSEL DÜŞÜNCE YOK”
“Bana diyorlar ki, ‘Hocam ben bu bitkiden bunu buldum. Büyük babamda kanser vardı. Tedavi ettim.’ Soruyorum, ‘Kızım içinde ne vardı? Kontrol ettin mi?’ bilmiyor. Çünkü bilimsel düşünce yok. Teorik öğrenmiş ama yaptığı ürünün içeriğini bilmiyor. ‘Laboratuvar ortamında basit bir deney yapıp, etkileşimine bak’ desen yapamıyor, çünkü görmemiş. Eğer bunlarla uğraşılırsa yenileri keşfedilip, yeni metotlar bulunur.”
“EİNSTEİN TEKNİSYENİM OLAMAZ”
“Ellerin eğer işlemiyorsa, istediğin kadar kafan işlesin bir işe yaramaz. Albert Einsteın benim teknisyenim olamazdı. Çünkü Einstein deney yapmıyordu. Einstein, evrenin doğuşu, ışığın hızı bilmem ne ile uğraşıyordu. Eğer deney yapmaya kalksaydı, gerçekten benim teknisyenim bile olamazdı. Çünkü adam hayatında hiç deney yapmamıştı.”
“BİRLİKTE BAŞARACAĞIZ”
“Türk dünyası ancak birlik olarak bilimde başarılı olabilir. Doğal kaynaklarımız, olanaklarımız, insan gücümüz çok ve birbirimize yakınız. Somut bir hayal kurup, adım atmalıyız. Görev yaptığım Amerika’daki üniversite bana yıl boyu olağanüstü bir araştırma bütçe verdi. Teksas’a gittim. Orada dünyanın en önemli Nanoteknoloji Uzmanı Enver Zahidova ile tanıştım. Çok sevindi. Oğlu Cihangir’i arayıp, çağırdı. 1 yıl sonra oğlunun yeni doğan çocuğuna Aziz Sancar adını verdiler. Türklük şuuru her yerde var. Bunu dünyaya hakim kılmak
için işletmemiz gerekiyor.”
‘ATATURK’Ü ÖRNEK ALMALIYIZ’
“Atatürk, ‘bilim, bilim, bilim ‘ dedi. Çünkü Atatürk’ün, Türk dünyasının birlikte ve bilimle kalkınması gibi bir derdi vardı. Türklerin birlikte kalkınması için Türklerin bilim yapması gerekiyor. Dünya ile yarışabilmek için bilime her zamankinden daha fazla destek ve önem verilmesi gerekiliyor. Atatürk’ü başta gençler, hepimiz örnek almalıyız.”
Gençler kararlı olmalı
“Nobel almak önemli ama her şey demek değildir. Bu ödülü, Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Atatürk’e borçluyum. Atatürk, eğitimde fırsat eşitliğiyle Türk gençlerinin önünü açtı. Gençler, Atatürk’ü, Fatih’ i örnek almalı. Fatih’in, ‘İstanbul ya sen beni alacaksın ya da ben seni’ sözü unutulmayıp, hedefe ulaşmak için gençler kararlı olmalı. Türkiye’nin geleceği için gençler çok az uyuyup, daha çok çalışıp, inatçı ve vatansever olacak.”
O çocuğu çok sevdim
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı T3 Vakfı Başkanı Selçuk Bayraktar’la yakınlığına bazı kesimlerin eleştirilerini ise Sancar, “Sağdan, soldan ve ortadan övülen, Türkiye’nin ortak gururu olarak tanıtılan, benim tanıdığım ilk insan. O bakımdan ben o çocuğu sevdim. Vatansever olduğunu herkes söylüyor. Azerbaycan Savaşı’nda çok önemli bir rolü ve savaşın kazanılmasında çok önemli katkıları olduğunu da söylüyorlar. Azerbaycan’la biz iki devlet bir milletiz. Azerbaycan’ı o savaş devlet yaptı. Çünkü Azerbaycan hayatında bir savaş kazanmış değildi.”
TÜRKİYE NİYE GERİ KALDI?
Türk ve Çin Bilimini, “İngilizce’den Türkçe’ye ‘Unutulmuş Aydınlanma Çağı’ diye çevrilen Frederick Starr’ın yazdığı Lost Enlıghhenment’dan örnekler vererek anlatan Sancar, Orta Asya’da Türklerin bilime önderlik yaparken, Avrupa’nın karanlık Ortaçağ’ı yaşadığını hatırlattı. O çağlarda Çinlilerin de bilime Türklere yakın katkı yapmasına rağmen Çin’in şimdi bilimde dünya lideri oluğunu söyledi.
ÇİN NASIL İLERLEDİ?
* “Osmanlı’nın yetiştirdiği tek gerçek bilim adamı bir tek Ali Kuşçu. Piri Reis, amiral ve haritacıydı. Orta Asya’daki Türk devletlerinde bölünme yoktu. Azerbaycan ve Türk Devletleri’nin coğrafi büyüklüğü Çin ile aynıydı. Orta Asya’da ve Çin’de de bilim aşağı yukarı aynı iken Türkler ve Çinliler birden bilimden uzaklaştı.”
* “Sahte bir mütevazılık yapmaya gerek yok. 2015’te Nobel almam çok önemliydi. Kimya Nobel Komitesi Başkanı, “Biliyor musun? Sen bilimde Nobel alan ilk Türksün.
Bu yıl bilimde Çin’de ilk defa Nobel aldı. Gerçek bu Aziz istersen araştır.’ dedi Gerçekti
ve önemli bir haberdi. ”
“ACINACAK DURUMDAYIZ”
* “Türkiye, çok iyi değerlendirdi. Adıma pul bastırıp, 4. Sınıf Fen Bilimleri ders konusu yaptı. Kitapta, ‘Hangisi bir bilim adamı değildir?’ diye sormuşlar. Şıklarda Einstein, Aziz Sancar, Agor, Biruni var. Hazin tarafı Sancar ve Buruni’nin olması. Çünkü ikisinin arasında bin yıl var. Çok acınacak bir durum. Şimdi Türklerin durumu bu. Bilimde acınacak durumdayız. Çok üzüyorum.”
* “2012-2021 yıllarında Amerikan Bilim Olimpiyatları ve Kimya Bilim Olimpiyatları’ nda ilk 10’da bir Hindistanlı dışında ötekilerin hepsi Çinli. Çünkü, 1970′ lerde Amerika’ya giden Çinliler ABD’de doğup büyüyüp, vatandaş olsalar da Çinliler bilim insanı yetiştirmeyi başardı. Çinli bilim insanları şimdi Çin’e geri dönüyor.”
“BİZ TÜRKLER HİÇ YOKUZ”
* “1980’lerin ortasında Çinliler dünya bilimine hakim olmaya başladı. Avrupa’da en saygın bilim dergisi The Embo Jornal’de 8 makaleden 5’i Çinli bilim insanlarının. Biz Türkler orada hiç yokuz. Gelecek 10 yılda, Çinliler dünya bilimine tamamen hakim olacak. Türklerin ne yapması gerektiğini keşke bilseydim.”
* “2021’deki Uluslararası Mendeleyev Kimya Bilim Olimpiyatları’nda ilk 4 yine Çinli. Lise seviyesindeki Berkan Tarak ve Deniz Güner, Çinliler gibi ilk 3’de değiller ama 9. ve 15. olup, Altın Madalya aldı. Türk çocukları daha çok cesaretlendirilmeli.”
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)