Tonyahaber
“Bir garip yolcuyum Sarıyer gemisinde, dümeninde kimse yok, nereye sürüklerse akıntı orada bulurum kendimi… Gemi dümensiz, ben pusulayı şaşırmış bir sevdalı… Sokak sokak arşınlarım Sarıyer’i…”
Dostum, yazar İbrahim Balcı, “Gün Boyu Sarıyer’de Dolaşmak” kitabının
arka kapak yazısının bir yerinde böyle yazıyor.
Pusulayı şaşırdığını söylese de, hep doğru adresi buluyor Balcı.
Mahalle mahalle, semt semt, cadde cadde, sokak sokak adımlıyor Sarıyer’i. Kâh doğasını, kâh tarihini seriyor gözler önüne. Sarıyer sevdalısı şairleri, yazarları, sanatçıları konuk ediyor sayfalarına.
Mehmet Rauf’u, Ahmet Haşim’i, Orhan Veli’yi… anmadan geçmiyor.
Romanlarla kucaklaşıyor, suyu akmayan çeşmelerin tarihine dalıyor, Sarıyer’de iz bırakan esnafları kültür adamlarını, Sarıyerli sporcuları unutmuyor.
Şekerci İbrahim ise başka bir kahramanı Sarıyer’in… O yüzden başka bir kitabını Şekerci İbrahim’e ayırmış ve şeker gibi sözlerini, şiirlerini, esprilerini sıralamış bu kitapta.
Hiç gitmeseniz de, sizi Sarıyer’le buluşturmayı başarıyor Balcı.
Birkaç kez kısa sürelerle gittim Sarıyer’e. Bir keresinde sevgili Balcı ile dört beş saat birlikteliğimiz de oldu bir balıkçı lokantasında.Dostum Dr. Ahmet Bekaroğlu’nun armağanıydı buluşmamız. Balcı’nın insan sıcaklığına, kültürüne, bilgisine tanık olmuştum.
“Gün Boyu Sarıyer’de Dolaşmak” adlı kitabını okurken, hem Sarıyer’i gezdim Balcı’nın gözlemiyle, hem de Balcı’yı dinledim satır aralarında.
Yeri geldiğinde hüznü, yeri geldiğinde isyanı sindirmiş sayfalarına kitabının. Eleştiri yapacağı yerde de sözünü esirgememiş, överken de hakkını vermiş övdüklerinin. Bütün bunları dost sıcaklığı içinde, kırmadan ve şımartmadan ifade etmeyi başarmış.
Eksik bilmiyorsam on dokuz kitap yayımlamış İbrahim Balcı. Hepsinde Sarıyer sevdası öne çıkıyor desem abartmış olmam. Mayıs 2015’te yayımlanan Günboyu Sarıyer’de Dolaşmak kitabında,Balcı’nın Rumelihisarı’ndan başlayan yolculuğu, Karadeniz’in kıyıcığına kadar uzanıyor. Emirgan, İstinye, Tarabya, Büyükdere, Rumelikavağı, Garipçe, Kilyos, Kısrakkaya… bunlardan sadece birkaçı.
Otuz dokuz bölümde, otuzdokuz semti anlatan Balcı’nın kitabını severek, yararlanarak okudum. Tonya’nın daracık sokaklarında buldum kendimi zaman zaman.
İstanbul’a ilk gidişimde Çayırbaşı’nda rahmetli Arif Yeşilbaş’ın Boğaz’ın kıyıcığında bize balık ısmarlaması onlarca yıl geçmesine karşın dün gibi hayalimde.
Sarıyer’de dolaşınca tarihe de tanık oluyorsunuz. Balıkçılarla, midyecilerle söyleşiyor, geçmişte kalan iskelede geminin yanaşmasını bekliyorsunuz. Tarihe diren ve sık sık el değiştiren yalıları, bahçelerini seyrediyorsunuz adım adım.
Sarıyer’den kopup göçen yerlilerin, Rumların, Ermenilerin izlerini sürüyorsunuz mahalle mahalle. Arabesk kültürün Sarıyer’i nereye taşıdığını üzülerek gözlemliyorsunuz.
Çocuk yaşlarda Rize’den kopup Sarıyer’i yurt edinen Balcı, bildiklerini, yaşadıklarını cömertçe paylaşıyor okuyucuyla. Paylaştıkça çoğalıyor, çağlayan oluyor, sele dönüşüyor Balcı’nın anlattıkları…
Ortak paydamız Dr. Ahmet Bekaroğlu’ndan söz etmeyi de ihmal etmemiş Bacı…
Bekaroğlu Rumelikavağı’nda Yusuf Ağa Camisi’nin imamı. 17 yaşında atandı bu göreve. Tonyalı… Kaleönü Mahallesi’nden… İşini iş gibi yapan, doğrulardan ödün vermeyen örnek bir din görevlisidir.
Sarıyer denince,çocukluğumdan beri, Sarıyer’e yerleşen ama memleket özlemi ile tutuşan nice Tonyalıyı anımsarım. Kimi, hazine arazilerini kapatmış; kimi, arazi satın alıp yerleşmiş Sarıyer’e. Büyükdere’de, Kocataş Mahallesi’nde onca Tonyalı yaşıyor. İlk gidenler, yakınlarını, komşularını taşımış Sarıyer’e. Kocataş Mahallesi’nin Muhtarı Ferda Yıldırım da bunlardan biri. Balcı, onu da unutmamış kitabında.
“Gün Boyu Sarıyer’de Dolaşmak” kitabını, kısa bir yazı içine sığdırmak zor. Dört yüz sayfa yazmaktansa kitabı okumak gerek.
Sarıyer’in Evliya Çelebi’sinin dilinden Sarıyer’i dinlemek… Güzel olan da bu!…
Yazan: Hasan KALYONCU
Trabzon ‘tonyahaber’ Gazetesi Kurucusu ve genel Yayın Yönetmeni.